26 MART GENEL COĞRAFYA DERSİ

hamada

Kurak bölgelerin aşındırma etkeni rüzgardır.Rüzgarların bölgedeki çakılları yüzeylere çarptırması sonucu oluşan şekillere korrazyon adı verilir.Hamada  korrazyona bir örnektir.


Hamada da üstteki topraklar aşınır ve çakıllı taşlar kalır.Her kurak bölgenin bir Hamadası vardır.Hasandağı eteklerinde bu şekillere rastlamıştık.






TAFONİ:
Tafoninin oluşabilmesi için sedimanter kayaçlar olması gerekmektedir.Rüzgarlar blok halindeki kayaların gevşek kısımlarını sökerek kayadan ayırır. İrili ufaklı kovuklardan oluşan bu şekillere tafoni adı verilir.

tafoni


NOT:

1. Aksaray süspanse bir şehirdir.Bu yüzden rüzgar esince bol bol toz yutarız.
2. Rüzgarın ve akarsuların çakılları oynatmasına, yuvarlamasına saltasyon denir.
3. Eski göl tabanlarına playa denir.Tuz Gölü kurak bölgelerde oluşan bir playadır.
   
   
   NOT: Mantarkaya olabilmesi için sedimanter (TORTUL KAYAÇ) olması lazım.Çöllerde sadece kumullar oluşur.Bunlar:barkanlar,yıldızlı kumullar,lineer kumullar.

Rüzgar tüm yönden geliyorsa yıldızlı kumullardır.Rüzgar tek yönlü olarak geliyorsa barkandır.(Hilal şeklinde)

barkan

Dalgalı yüzey şekillerine ise Lipil Mark adı verilir.


LÖS:
Çin demek lös demektir.Lösler eski gölsel tabanların rüzgarla aşınması sonucu oluşur.

lös

BADLANS TOPOĞRAFYASI:
Kurak bölgelerde eğimli ve bitki örtüsünden yoksun araziler, sağanak yağmurlar nedeniyle oluşan yüzey akışlarıyla binlerce küçük vadi ve sırtlara ayrılır.Bunlara badlans (kırgıbayır) denir.İç Anadolu'da,Aksaray'da çok görülür.Sellenmeyle oluşur.Sadece kurak bölgelerde oluşur.

badlans

BUZUL TOPOĞRAFYASI:
U tipli vadilerin hepsi buzul vadidir.Würm buzul dönemi son buzul dönemine verilen addır.
Bütün buzul dönemlerinde buzullar çekilir,denizler çekilir ve göle dönüşür.
Moren buzul biriktirme şekilleri arasındadır.
Bütün göllerde bankiz oluşmaktadır.

bankiz